Khắc Duy

Trên thế giới có rất nhiều hãng sản xuất loa Hi-end, nhưng để có một đôi loa “ hành danh” mà tiếng tăm của nó vượt thời gian, không gian thì không nhiều. Chúng tôi muốn nói đến đôi loa Westminster Royal SE của Tannoy. Với những đặc điểm kỹ thuật, chất âm mà nó tái tạo và tên tuổi đã được khẳng định suốt mấy thập niên qua, Nghe Nhìn Việt Nam muốn cùng bạn đọc trải nghiệm sâu hơn về cặp loa thuộc và hàng đệ nhất này.

Lịch sử lâu đời

Tannoy Westminster Royal SE, là phiên bản mới nhất khi được nâng cấp rất nhiều lần từ phiên bản thứ nhất là Westminster được sản xuất vào năm 1982. Vào năm 1987, model Westminster được nâng cấp để trở thành Westminster R. Sau đó, vào năm 1989 được “lên đời” là Westminster Royal. Trong năm này, hãng Tannoy chỉ tập trung cho ra một phiên bản duy nhất là mẫu loa này. Cho đến 9 năm sau là năm 1998, phiên bản này được cải tiến thành Westminster Royal HE, để rồi vào năm 2006 trở thành Westminster Royal SE. Tính ra từ lúc ra đời đến nay, mẫu loa này có thâm niên đến 27 năm.

Kiểu dáng độc đáo

Westminster Royal SE là  một trong những mẫu loa được thiết kế dành riêng cho không gian nghe nhạc gia đình có kích thước lớn nhất. Loa có kết cấu thùng với tổng dung tích là 530 lít, chiều cao 1395mm và chiều rộng 980mm, cân nặng 138kg/1cái. Thùng loa làm từ gỗ BuLo quý hiếm được chạm trổ tinh vi, theo trường phái triến trúc cổ điển mà ta có thể thấy được những đồ vật trang trí trong các lâu đài của vương triều Anh Quốc. Điểm thú vị là màng loa được đóng huy hiệu của chính thành phố Westmintster. Mặt trước của loa là cả một tác phẩm nghệ thuật, khi mà củ loa với kích thước 380cm, nằm ở vị trí trung tâm, thụt vào bên trong vài centimet, để chỗ cho các nghệ nhân “ trang hoàng” bên ngoài, mà thoạt nhìn ta cứ liên tưởng đến cửa vào chính của lâu đài nào đó. Bên dưới loa con là bảng đồng vừa khắc logo của dòng Prestige vừa làm bảng điều chỉnh tần số cho phép người nghe lựa chọn giải pháp tối ưu nhất để đạt được sự hòa hợp âm thanh hoàn hảo cho từng sở thích âm nhạc và từng không gian nghe.

  Đặc điểm kỹ thuật

Thùng loa cấu tạo zic zac cho âm trầm xuống cực thấp

Những mẫu loa Tannoy dòng Prestige được thiết kế như những nhạc cụ hoàn hảo, để có thể tái tạo lại những âm điệu giàu cảm xúc, đem đến người nghe cảm giác như được tận hưởng một màn trình diễn sống động như thật. Đáptuyến tần số của Wesminster Royal với tần số thấp xuống tới 18 Hz và lên cao tới 22 kHz, có khả năng làm bạn hài lòng dù gu nghe nhạc của bạn là jazz, reggae, electronic, classic hay hard rock, đáng mặt là một “phép màu” trong thế giới loa High-end.

Tannoy thiết kế định vị loa con trên cấu trúc của một chiếc loa còi. Miệng kèn ở phía trước giúp, âm thanh định hướng tốt, tăng khả năng nghe ở cự ly gần khi sử dụng trong những phòng nghe nhỏ. Cấu trúc kèn phức tạp nhiều ngăn nhiều tầng phía trong thùng loa, giúp tần số thấp xuống tới 18 Hz, một thông số cực tốt mà rất ít loại loa đạt được. Hình minh họa cấu tạo phía trong thùng loa giúp chúng ta hiểu tại sao Westminster Royal lại có một trọng lượng đáng kể như vậy. Một điểm độc đáo khác của mẫu loa này là sử dụng công nghệ loa đồng trục, loại loa truyền thống của Tannoy phát minh từ năm 1926 mà cho đến nay chưa có hãng loa nào mô phỏng được. Đường kính của loa là 38cm với lõi nam châm AlNiCo (Hợp chất sắt và nikel), kết hợp với kỹ thuật họng loa hạt tiêu “Tannoy PepperPost WaveGuide”. Công nghệ loa đồng trục của Tannoy vận hành theo nguyên lý sóng đồng tâm, cho phép ba dải âm tần (Treble, Mid, Bass) đều xuất phát chung trên một trục, điều này giúp cho các sóng âm thuộc các dải tần khác nhau không bị giao thoa trên đường tới tai người nghe, do đó âm thanh được tái tạo lại một cách tự nhiên nhất. Để hiểu kỹ hơn về tính ưu việt của loa đồng trục, ta hãy lấy một chậu nước đặt lên bàn, đợi cho mặt nước thật im lặng rồi thả một hạt đậu vào chính giữa chậu, ta sẽ thấy từng vòng tròn sóng nước tỏa ra từ tâm chậu  tới vành chậu một cách đều đặn và tròn trịa. Tương tự, cũng chậu nuớc đó bạn dùng hai tay cùng thả 2 hạt đậu cùng lúc, bạn sẽ thấy các vòng tròn sóng nước từ 2 hạt đậu tỏa ra và va vào nhau, các vòng tròn này sẽ biến dạng, không tròn trịa nữa và ảnh hưởng lẫn nhau thành những sóng vô hình dạng và suy giảm nhanh. Một ưu điểm nữa của loa đồng trục là loa treble đặt ở phía sau loa bass nên khoảng cách từ loa treble tới người nghe sẽ xa hơn loa bass. Điều này rất quan trọng vì như ta đã biết tốc độ của âm thanh tần số cao nhanh hơn âm thanh tần số thấp. Với việc đặt loa treble trong họng loa bass, lùi về phía sau sẽ làm cho tần số cao làm chậm lại để cùng tần số thấp tới tai người nghe cùng một lúc giúp âm thanh trung thực hơn, âm hình rõ nét hơn.

 Ảnh minh họa: vohinhlangtu blog

Về cấu tạo màng loa thì màng loa bass được làm từ bột giấy sợi thủy tinh nén để khô tự nhiên, nhẹ và cứng, cho âm thanh cực kỳ trung thực và độ bền đáng kể. Kỹ thuật gân loa kép có một không hai của tannoy cho âm bass mạnh mẽ dứt khoát và sâu. Loa treble Titanium cực lớn với đường kính khoảng 2” cho âm thanh tinh tế được kết hợp với lõi nam châm hợp kim alnico là tăng độ rõ và độ chính xác. Độ bền của củ loa Tannoy đã được minh chứng qua thời gian, nhiều loa Tannoy cổ nhưng màng loa Bass và treble vẫn hoạt động một cách hoàn hảo. Các Audiophile thường truyền tai nhau rằng “loa Tannoy càng chơi càng hay và âm thanh luôn được cải thiện trong 10 năm đầu …”.

Mạch phân tần được thiết kế rất công phu, đảm bảo tín hiệu được truyền đi một cách chính xác, nhanh và ngắn nhất. Dây dẫn của Acrolink^® với 99,9999 % đồng nguyên chất, dẫn tín hiệu từ trạm cắm tới bo mạch phân tần phần tần số thấp, đảm bảo âm thanh không bị thất thoát hay mất đi độ trung thực trong quá trình tái tạo. Bo mạch phân tần phần tần số cao được thiết kế riêng biệt và được dẫn bằng dây bạc nguyên chất tới các tụ chất lượng cao của Holland. Các điện trở loại film cuốn đặc biệt với tính chất loại bỏ cảm ứng từ được gắn thêm tấm tỏa nhiệt giúp tín hiệu được truyền dẫn một cách hoàn hảo. Cuộn cảm dạng biến áp với lõi sắt từ, có độ tổn hao đặc biệt thấp cũng là một yếu tố giúp âm thanh của Westminster Royal thêm phần đặc biệt. Các linh kiện trên mạch phân tần được ghép nối trực tiếp với nhau không qua đường dẫn mạch in giúp tín hiệu được truyền dẫn một cách ngắn nhất.

Phối ghép và đánh giá

Đánh giá loa qua đôi tai là một việc làm khó khăn. Đánh giá một đôi loa đã thành danh thì lại khó hơn, đặc biệt là phối ghép. Thiên tính hay thiên kỹ thuật điều rất dễ đưa đến những nhận định chủ quan. Tuy nhiên chúng tôi bằng những kinh nghiệm nhiều năm với dòng loa này, vẫn có thể đưa ra những chính kiến sau.

Westminter Royal đặc biệt thích hợp khi phối ghép với ampli đèn chất lượng cao sử dụng bóng 845, bóng 300B… hoặc các ampli bán dẫn Single end Class A có công suất vừa phải. Ampli để phối ghép là bộ Preampli  Mistery two và Power Smart 845 của hãng Unison Research.

Cảm nhận đầu tiên với bản Pop Jazz nhẹ nhàng Spanish Harlem do Rebecca Pidgeon trình bày. Đây là một bản thu âm rất tốt của hãng Chesky record. Đoạn dạo đầu chỉ có Acoustic bass chơi nhẹ nhàng đơn giản, tuy nhiên thể hiện thành công âm thanh của  cây double bass với các đặc trưng của nó là đều không dễ dàng đối với bất cứ cặp loa nào bởi ngoài tần số rất trầm của double bass còn có tiếng bật dây rất nhanh và dường như còn có hiệu ứng tần số cao trong tiếng trầm. Westminster Royal với khả năng xuống tần số thấp tới 18 Hz cùng với cấu tạo phức tạp bên trong thùng loa đảm nhận rất tốt việc tái tạo âm thanh của cây double bass một cách đầy trung thực và giàu nhạc tính. Sau vài nốt dạo đơn giản của cây Double bass ,giọng ca của Rebecca vang lên cao vút và trong vắt  đối nghịch với  âm bass trầm tạo nên một hiệu ứng vô cùng thích thú cho người nghe. Gọng ca nhẹ nhàng mà đầy sức sống được định vị rõ nét như ca sỹ đang đứng trước mặt người nghe vậy, giọng ca của của Rebecca được ngợi khen là hay hơn bất cứ nhạc cụ nào. Âm hài cao từ giọng ca của cô quả là đặc biệt. Nghe qua Westminster royal mới thấy thấm thía được điều đó. Đây là một bản phối nhạc và thu âm rất đáng nghe cho các audiophile. Nhạc sỹ phối khí rất khéo léo cho từng nhạc cụ lần lượt cất tiếng. Sau tiếng dạo của Bass là giọng ca chính rồi piano thả từng nốt điểm xuyết cho giọng ca, tiếp đó là violin với hai bè dìu dặt xuất hiện, sau đó là bộ gõ xúc sắc, cuối cùng là ghita acoustic cũng lên tiếng nhẹ nhàng ngay sau khi nhạc công gõ tham dự. Một màn âm thanh có thứ tự bố cục chặt chẽ hiện ra trước mắt bạn. Từng nốt, từng nhạc cụ rõ ràng chi tiết không chê vào đâu được. Định vị từng nhạc cụ cũng như giọng ca hiện lên khiến bạn có cảm giác như nghe nhạc sống. Hãy để ý tiếng búa gõ của piano chạm vào dây đàn và tiếng xúc sắc lên xuống…. vô cùng sống động!

Trong khuôn khổ của một bài viết ngắn khó có thể phân tích hết từng thể loại nhạc mà chúng tôi test với Wesminster Royal. Sau Rebbeca Pidgeon chúng tôi lần lượt nghe Jazz với tiếng kèn Saxo của Scott Hamilton, có thể nghe rõ tiếng gió phả ra từ họng kèn của tay Saxo nổi tiếng này. Tiếp đó là Rock của ban Red hot chili peper với bài Californication, tiếng bass rock nặng trịch cùng giọng ca đầy nổi loạn của ca sỹ gốc Đức hoà với lead ghita rải rất nảy và vô cùng dễ nghe. Cuối cùng thể loại khó nhằn nhất là nhạc giao hưởng cũng được nghe thử. Chúng tôi chọn “ Mùa đông” trong “ Bốn mùa” của Vivaldi, đây là bản nhạc cá tính nhất, mãnh liệt nhất trong “Bốn mùa”. Westminster Royal như đưa ta vào chính giữa khán phòng của nhà hát giao hưởng để cảm nhận dàn nhạc dây rộng trên 20 mét, sâu hơn mười mét tầng tầng lớp lớp nhưng rành mạch. Nhắm mắt lại bạn sẽ cảm nhận được đầy đủ sự hoành tráng thực sự của một dàn nhạc giao hưởng.

Về phần trị giá qua giá trị và nó xác lập, chúng tôi cho rằng mức giá dưới 30 ngàn dollar cho một cặp Westminster thực sự là một mức giá tốt cho những ai muốn sở hữu một cặp loa tốt nhất, được sản xuất bởi hãng loa có lịch sử lâu đời nhất với công nghệ tiến tiến và độc đáo có một không hai. Không giống như đa số các nhà sản xuất loa hi-end khác thường có qui mô nhỏ chỉ từ vài người tới vài chục người. Tannoy là hãng loa hi-end với qui mô sản xuất phải nói là cực lớn trong làng hi-end. Điều này lý giải tại sao Tannoy có thể có một mức giá tốt cho một sản phẩm cầu kỳ và chất lượng cao như vậy.

Westminster Royal, nói theo dân audiophile, “thực sự là một cặp loa để đời” nghĩa là bạn sẽ giữ nó với một sự thỏa mãn và một niềm tự hào một khi bạn đã sở hữu nó.