Loa nào cho Home Theater?

Cập nhật ngày: 29.12.2013, Lượt xem: 3439

Loa nào cho Home Theater?

Thay vì tập trung vào phân tích thiết bị quan trọng nhất của hệ thống, chúng ta hãy nghiên cứu vấn đề quan trọng nhất khi xây dựng hệ thống, đó là tìm ra loa thích hợp với phòng, với ampli và với chính xác các loa. Công việc này chiếm nhiều công sức nhất của người chơi khi xây dựng bộ dàn; nhưng chẳng có gì mất mà không được nên phần thưởng dành cho bạn sau những vất vả ấy cũng rất xứng đáng. Hơn nữa, dàn loa còn là đối tượng mà bạn tiếp xúc thường xuyên nhất…Nói như vậy không có nghĩa vai trò của loa là quan trọng nhất trong hệ thống là có nghĩa là bạn nên dành thời gian và tiền bạc cho loa một cách thích đáng. Để tìm được loa phù hợp, tốt nhất bạn nên nghe thử loa trong chính căn phòng của mình và phải đặc biệt chú ý đến tính thống nhất giữa phòng nghe ampli và loa. Bạn nên tham khảo những người có kinh nghiệm. Những lời khuyên đó sẽ giúp bạn rất nhiều trong công việc chọn loa, nhưng quyết định cuối cùng vẫn là đôi tai của chính bạn. Bạn cần nhớ là phòng đặt bộ dàn có ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh hơn bất cứ thiết bị nào. Trong thực tế, cùng một bộ dàn nhưng ở phòng này nghe rất hay nhưng chuyển sang phòng bên cạnh lại có thể nghe rất dở.

HỆ THỐNG LOA 5.1

Muốn hiểu được yêu cầu phức tạp để đạt được sự hài hoà giữa loa và phòng cũng như giữa loa và ampli, chúng ta bắt đầu bằng những vấn đề cơ bản nhất. Hiện nay, mô hình loa thịnh hành nhất trong dàn home theater là mô hình 5.1, gồm một cặp loa trước, một loa center và một cặp surround cộng với một loa siêu trầm dành cho kênh tần số thấp. Các loa trước thường là loa cột và chiếm nhiều diện tích nhất trong hệ thống. Bạn cũng có thể thay thế bằng các loa vệ tinh nhỏ hơn nhưng âm thanh của chúng thường không bằng các loa đứng cao to. Một số loa trước là loa đứng có bộ công suất bên trong (còn gọi là powered). Với loại loa này, bạn không cần dùng đến loa siêu trầm bên ngoài nên tiết kiệm được chi phí và diện tích nhà nhưng bạn không có cơ hội thay thế và nâng cấp bộ siêu trầm, nên trước khi mua bạn cần cân nhắc tất cả các yếu tố này.

Loa center (kênh trung tâm) có vai trò vô cùng quan trọng trong hệ thống home theater bởi vì kênh này thể hiện hầu hết tất cả phần lời thoại trong phim. Loa center thường có dạng thùng nằm ngang trong đó có 2 đến 3 loa con. Kiểu thiết kế này giúp bạn đặt loa ở vị trí trên hoặc dưới tivi dễ dàng hơn. Nếu kênh trung tâm không cùng dòng hoặc cùng thương hiệu với loa trước thì bạn phải xem nó có phối hợp tốt với loa trước không. Sự hài hoà về dải âm, âm sắc, … giữa loa trung tâm và các loa sẽ giảm thiểu những trục trặc khi hệ thống phối hợp trình diễn. Nhiều người nghe có kinh nghiệm cho biết nên chọn loa trước và loa center cùng hãng hoặc cùng dòng để nâng cao hiệu quả âm thanh.

Loa surround thông thường dùng hai loa con (1 treble, 1 mid-bass) đặt trong thùng. Một số thùng loa surround khác lai dùng tới 4 loa và đặt chéo góc với nhau nhằm tạo ra góc toả âm lớn hơn, nâng cao hiệu quả âm thanh surround.

Loa siêu trầm (subwoofer) là “chuyên gia” về các tần số thấp trong hệ thống. Nhờ mạch lọc thấp (LFE) trong receiver hoặc lắp trong chính loa này, các tầng số thấp sẽ được đưa vào bộ công suất riêng của subwoofer để khuếch đại và phát ra các tầng số thấp phục vụ cho cả hệ thống. Những âm thanh trầm hùng, những tiếng nổ rền vang rung chuyển cả căn phòng chính là nhờ subwoofer. Tần số cắt của các hệ thống theo tiêu chuẩn THX là 80 Hz, tức là các âm thanh có tầng số thấp hơn mức này sẽ được mạch lọc LFE chuyển đến loa siêu trầm.

Ngày nay, phần lớn loa siêu trầm trong dàn Home – cinema là loa điện (active), tức là loa được đánh bằng chính ampli lắp bên trong nó. Do vậy, chúng chỉ cần tín hiệu mức thấp từ receiver. Nguợc lại, các loa siêu trầm không có điện (passive) lại có đầu vào tín hiệu mức cao để đấu trực tiếp vào lối ra loa của receiver. Một chiếc loa siêu trầm tốt sẽ có một số nút chỉnh mức tần số cắt và chỉnh cường độ tiếng trầm. Các nút này có tác dụng hiệu chỉnh hoàn hảo nhất sự phối hợp giữa loa siêu trầm với các loa còn lại. Hai tiêu chuẩn quan trọng nhất về loa mà bạn cần lưu ý khi kết hợp loa với một ampli là ampli và trở kháng. Độ nhạy cho bạn biết mức thanh áp của loa (đo bằng decibel) khi loa được cung cấp ở một công suất nhất định (thường là 1 W). Loa càng nhạy, càng dễ đánh và không kén ampli. Còn trở kháng là đại lượng (đo bằng Ohm) thể hiện mức độ cản trỡ dòng điện của một loa đối với ampli. Trở kháng loa càng thấp thì ampli càng khó tải. Loa có trở kháng và độ nhạy thấp có thể gây khó khăn cho nhiều receiver và ampli công suất, nhất là loại ampli không có nhiều sò đấu song song ở tầng ra.

LOA TREO TƯỜNG

Khi vấn đề thẩm mỹ và diện tích của phòng nghe được đặt ra, các nhà thiết kế đã tạo ra một số thay đổi. Một trong những thay đổi ấn tượng nhất là kiểu loa gắn trong tường. Giống như tên gọi, loa trong tường được thiết kế để đặt vào trong tường và tuỳ vào cách bạn che đậy nó, loa trong tường có thể trỡ thành những thiết bị vô hình trong nhà bạn.

Tuy hình thức khác loa thông thường nhưng về hoạt động, loa trong tường vẫn tuân theo các nguyên lý cơ bản. Phần lớn loa tường đều dùng loa điện động và bộ phận phân tần giống các loa thường. Nhiều loa không có thùng nên âm thanh của chúng phụ thuộc vào điều kiện phòng nghe. Một trong những điều kiện có ảnh hưởng đến khả năng trình tấu của loa tường chíng là những bức tường. Tường nhà trở thành một bộ phận quan trọng của kiểu loa này. Dung tích bề mặt khoang tường mà bạn đặt loa vào cũng có ảnh hưởng sâu sắc đến âm thanh. Một số loa trong tường vẫn có thùng bao bọc và nó cũng được thiết kế để bạn có thể đặt được vào trong các khoang tường để giảm ảnh hưởng của các yếu tố xung quanh nhưng phần lớn loa trong tường được thiết kế theo kiểu hở ở phía sau.

Trong những năm gần đây, loa trong tường đã chiếm được cảm tình của những người nghe nhạc. Tính thẩm mỹ và tiện ích về sắp đặt đã giúp loa trỡ nên rất phổ biến. Điều này đã khiến nhiều công ty sản xuất sản phẩm home cinema rất quan tâm. Hiện tại, nhiều người cho rằng chất lượng âm thanh của loa truyền thống vẫn là tốt nhất nhưng loa trong tường đang nhanh chóng rút ngắn sự khoảng cách của sự khác biệt này.

Tạp chí Nghe Nhìn

Các bài khác ----------------------------------------------------------